नेपाली क्रिकेटको आधारभुत विकाश भनेको यसको घरेलु संरचना र युवा खेलाडी उत्पादन नै हो भन्ने बुझेर नै प्रशिक्षक पुबुदु दशानायकेले पाँच वर्षअघि राष्ट्रिय क्रिकेट एकेडेमी सञ्चालनमा ल्याए । तामझामका साथ सुरु भएको एकेडेमी दुई बर्षसम्म त चल्यो तर त्यसपछि बजेट अभाव र ब्यवस्थापकीय कमजोरीका कारण बन्द भएको छ ।
निजी क्षेत्रबाट अन्डर सिक्सटिन राष्ट्रिय स्तरको प्रतियोगिता संचालन भइरह“दा मैदान छेउमा रहेको जिर्ण भवन जो केहि बर्ष अगाडीसम्म निकै चहलपहल हुने गथ्र्यो । उमेर समुहका खेलाडी उत्पादन गर्ने उद्देश्यले पांच वर्षअघि तत्कालिन सदस्यसचिव युवराज लामाले तामझामका साथ उद्घाटन गरेर निरिक्षणपनि गरे । तर ठोस बजेट र योजना नहुदा समयसंगै यसले पनि पाइला चाल्न छोड्यो ।
स्थापना भएको चार सिजनसम्म त यसले जसोतसो खेलाडीलाई प्रशिक्षण दियो तर नेपाल क्रिकेट संघ, आइसीसीको निलम्बनमा परेपछि सवभन्दा पहिले यहि एकेडेमी त्यसको मारमा पर्यो र पुर्ण रुपमा बन्द भयो ।
अन्तराष्ट्रिय प्रतियोगिता खेलेर वानडे मान्यता पाएपनि क्यान निलम्बनले नेपालको घरेलु संरचनालाइ कसरी धमिरा लगाइरहेको छ भन्ने बुझन यही भवनको दयनिय अवस्थालाइ हेरे पुग्छ । क्यानको कुनै आर्थिक सहयोग नपाएको एकेडेमीले चार सिजनमा १५ सय भन्दा बढी खेलाडीसम्म क्रिकेटको पंहुच पुर्यायो । यस अवधिमा स्तरिय खेलाडी उत्पादन पनि भए ।
यसबारेमा राष्ट्रिय क्रिकेट टिमका पूर्व कप्तान विनोद दाश भन्छन त्यो बेलाको प्रतिफल यतिबेला देखिएको छ । जुन लक्ष्यका साथ हामीले एनसीएमा खेलाडीलाई प्रशिक्षण दिएर पहिलो ब्याच बनाएका थियौ तिनै युवा खेलाडी यतिबेला उमेर समुहमा राम्रो गरिरहेका छन । तर यतिबेला अर्को ब्याच बनाउन नसक्दा त्यसको असर उमेर समुहका खेलाडी छनोटमा परिरहेको छ ।
निजी क्षेत्रका एकेडेमी भए पनि संघकै एकेडेमीको महत्व विशेष मानिन्छ । यसको अभाव खेलाडीले बाहेक हरुले बुझ्न सक्दैन ।
अन्डर सिक्सटिन खेल्न आएका खेलाडीको गुनासो छ एनसीए भएको भए हामीलाई प्रशिक्ष्ँणमा बोलाउथ्यो, हामीले पनि केही सिक्ने मौका पाउथ्यौ । तर एनसीए बन्द भएकाले युवा खेलाडीलाई राम्रो प्रशिक्षण गर्ने अवसर कम भएको छ ।
यो एकेडेमीले क्रिकेटमा करियर बनाउने सपना बोकेका सयौ खेलाडीमा उत्साह थपेको थियो । देशभरी विस्तार गर्ने लक्ष्य राखिएको एकेडेमीमा प्रशिक्षणका लागि नौ जना प्रशिक्षक राखिएका थिए ।
राष्ट्रिय टिमका मुख्य प्रशिक्षक जगत टमाटाको भनाई मान्ने हो भने यतिबेला अन्डर सिक्सटिन र यू–१९ खेलाडी छनोटका लागि एकेडेमी नहुदा कठिन भएको छ । जिल्ला र प्रदेशका विभिन्न स्टेसनबाट खेलाडी टिपेर क्याम्पमा राखिने गरेको छ । यदि एकेडेमी भएको भए खेलाडी छनोटमा ठुलो सहयोग हुने थियो ।
तर क्यान निलम्बनपछि कसको मातहतमा रहने भन्नै अन्यौल भयो । यसको सजिलो समाधान भइदियो, एकेडेमी नै बन्द गर्ने । आइसीसीले निलम्बन पछि पनि नेपाललाइ अन्तराष्ट्रिय क्रिकेट खेल्न त दियो तर यसबीचमा नेपालले धेरै गुमाइसकेको छ । राम्रो कामको सुरुवात हुन्छ तर त्यसले निरन्तरता नपाउने नेपाली खेलकुदको पुरानै रोग हो ।